Borys Woznycki

Borys Woznycki
Борис Григорович Возницький
	; Borys Woznycki w 2011
Data i miejsce urodzenia	16 kwietnia 1926 ; Ulbarów
Data i miejsce śmierci	23 maja 2012 ; rejon złoczowski, Ukraina
Przyczyna śmierci	wypadek samochodowy
Zawód, zajęcie	historyk sztuki
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Borys Hryhorowycz Woznycki (ukr. Борис Григорович Возницький, ur. 16 kwietnia 1926 w Ulbarowie w powiecie dubieńskim, zm. 23 maja 2012 pomiędzy Kurowicami a Peczenią) – ukraiński historyk sztuki, dyrektor Lwowskiej Galerii Sztuki, przewodniczący ukraińskiego komitetu narodowego Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), doktor honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Życiorys

W czasie II wojny światowej od 1944 r. służył w Armii Czerwonej, po wojnie studiował w lwowskiej Szkole Sztuk Pięknych im. Iwana Trusza, a następnie na wydziale historii sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W roku 1960 został zastępcą dyrektora Muzeum Sztuki Ukraińskiej, a od roku 1962 dyrektorem Galerii Malarstwa we Lwowie.

Jako pracownik muzealny rozpoczął karierę w Winnikach, gdzie zainicjował utworzenie lokalnego muzeum historii i wiedzy lokalnej^[1].

W latach 60. XX wieku przyczynił się do uratowania wielu dzieł sztuki rozproszonych w opuszczonych zabytkach Zachodniej Ukrainy. Docierał do zapomnianych dworów, kościołów, klasztorów i cmentarzy, m.in. w Żółkwi, Olesku i Złoczowie, zwoził znajdujące się w nich dzieła sztuki do magazynów muzealnych. W Horodence uratował resztki ołtarza Jana Jerzego Pinzela. W kaplicy pałacowej w Czerwonogrodzie odkrył nagrobek Ponińskich z płaskorzeźbą Thorvaldsena^[2]. Łącznie uratowano około 36 tysięcy dzieł sztuki. Dzięki jego staraniom w roku 1961 rozpoczęto odbudowę zamku oraz klasztoru w Olesku, zamku w Złoczowie i w Podhorcach oraz baszty w Pietniczanach w rejonie żydaczowskim. Z jego inicjatywy utworzono nowe muzea, m.in. muzeum Jana Jerzego Pinzela we Lwowie. We Lwowie przyczynił się do konserwacji Kaplicy Boimów oraz kościoła i klasztoru OO. Bernardynów.

W 2003 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2006 – Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[3]. Był doktorem honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Akademii Pedagogicznej w Krakowie. W 2009 otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Lwowa^[4]. 12 kwietnia 2013 roku Ministerstwo Kultury Ukrainy wydało rozporządzenie o nadaniu Lwowskiej Galerii Sztuki imienia jej długoletniego dyrektora Borysa Woznyckiego^[5].

Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Prace

Ikonostas w cerkwi Bazylianów w Podhorcach. [W:] Sztuka kresów wschodnich: materiały sesji naukowej. T. II. Kraków, 1996, s. 377-384.

Zamek w Olesku I kościół św. Józefa klasztoru OO. Kapucynów.
Wnętrze zamku w Olesku – sztuka sakralna
Wnętrze zamku w Olesku – sztuka użytkowa
Kościół OO. Bernardynów we Lwowie

Zamek w Świrzu
Dziedziniec zamku w Olesku
Zamek w Złoczowie i Pałac Chiński
Zamek w Podhorcach

Przypisy

↑ Ангел-охоронець українського мистецтва: чим львів’яни завдячують Борису Возницькому - lvivski.info [online], 27 maja 2022 [dostęp 2022-06-03] (ukr.).
↑ Thorvaldsensmuseum [online], thorvaldsensmuseum.dk [dostęp 2017-11-15] (ang.).
↑ Borys Woźnicki nie żyje. mkidn.gov.pl, 2012-05-23. [dostęp 2012-11-23].
↑ Борис Возницький - „Почесний громадянин Львова”. [w:] 10 maja 2009 [on-line]. [dostęp 2013-04-05].
↑ Lwowskiej Galerii Sztuki nadano imię Borysa Woznyckiego. [dostęp 2013-04-15].

Bibliografia, literatura, linki

Borys Woźnicki: Jan Jerzy Pinzel. Olszanica: Bosz, 2007. ISBN 978-83-89747-67-9.
Борис Возницький: Автопортрет на тлі часу (Autoportret na tle czasu). 2006.
Biografia. artclass.lviv.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-07)].
Biografia. academia.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-22)].
Боротьба за замки (ze wspomnień Borysa Woznyckiego)

[1] Ангел-охоронець українського мистецтва: чим львів’яни завдячують Борису Возницькому - lvivski.info [online], 27 maja 2022 [dostęp 2022-06-03] (ukr.).

[2] Thorvaldsensmuseum [online], thorvaldsensmuseum.dk [dostęp 2017-11-15] (ang.).

[3] Borys Woźnicki nie żyje. mkidn.gov.pl, 2012-05-23. [dostęp 2012-11-23].

[4] Борис Возницький - „Почесний громадянин Львова”. [w:] 10 maja 2009 [on-line]. [dostęp 2013-04-05].

[5] Lwowskiej Galerii Sztuki nadano imię Borysa Woznyckiego. [dostęp 2013-04-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]